Kto nie może oddać krwi

 

            Jeśli masz wątpliwości, czy Twój stan zdrowia pozwala na oddanie krwi, musisz wiedzieć, że:

1.      Niektóre choroby uniemożliwiają zostanie krwiodawcą a ich przebycie jest równoznaczne z dyskwalifikacją stałą:

  •        wirusowe zapalenie wątroby, a także przebycie w przeszłości żółtaczki o niejasnej przyczynie,
  •       poważne aktywne lub przewlekłe choroby układu krążenia jak: wady serca, choroba wieńcowa, zawał, stan po zawale serca, zaburzenia rytmu, zapalenia serca, niewydolność krążenia oprócz wad wrodzonych całkowicie wyleczonych,
  •        przebycie poważnej choroby ośrodkowego układu nerwowego, w szczególności takiej jak padaczka, organiczne schorzenia układu nerwowego, choroby psychiczne,
  •         nawracające omdlenia i napady drgawkowe poza drgawkami wieku dziecięcego (lub jeśli przez 3 lata od zakończenia leczenia nie obserwuje się nawracających drgawek),
  •        choroby naczyń krwionośnych, takie jak: miażdżyca znacznego stopnia, stan po udarze mózgu, choroby tętnic, nawracające zapalenia żył,
  •         aktywne, przewlekłe lub nawracające poważne choroby układu oddechowego, np.: przewlekła obturacyjna choroba płuc, astma, 
  •         aktywne, przewlekłe lub nawracające poważne choroby układu pokarmowego, takie jak np.: marskość wątroby, stan po resekcji (usunięciu) żołądka,
  •         aktywne, przewlekłe lub nawracające poważne choroby układu moczowego,
  •         aktywne, przewlekłe lub nawracające poważne choroby skóry, jak np.: łuszczyca, sklerodermia,
  •         aktywne, przewlekłe lub nawracające choroby gruczołów dokrewnych i zaburzenia przemiany materii, jak np.: nadczynność i niedoczynność tarczycy, choroba Gravesa-Basedowa, choroba Cushinga itp.
  •          cukrzyca,
  •         aktywne, przewlekłe lub nawracające choroby układowe, np. toczeń rumieniowaty
  •         nowotwory złośliwe poza rakiem przedinwazyjnym, pod warunkiem całkowitego wyleczenia,
  •         aktywne, przewlekłe lub nawracające choroby krwi i układu krwiotwórczego,
  •          kiła, 
  •         choroby zakaźne, takie jak: HIV I/II, HTLV, malaria, babeszjoza, leiszmanioza, gorączka Chagasa (Trypanosoma cruzi), ozena, promienica, tularemia, Kala Azar (leiszmanioza trzewna),

2.      Dyskwalifikowane na stałe są też:

  •         osoby, u których wywiad rodzinny wskazuje na zagrożenie tzw. gąbczastym zwyrodnieniem mózgu ( TSE),
  •         osoby, którym wykonano w przeszłości przeszczep rogówki oka lub opony twardej,
  •         osoby, które były leczone preparatami uzyskanymi z ludzkich przysadek,
  •         osoby, które w okresie od 01.01.1980 roku do 31.12.1996 roku przebywały łącznie przez 6 miesięcy lub dłużej w Wielkiej Brytanii,   
     Francji    lub Irlandii, a także osoby,     które po 01.01.1980 otrzymały przetoczenie krwi lub jej składników na terenie Wielkiej Brytanii, Francji lub Irlandii.  
  •         osoby z zaburzeniami psychicznymi i zaburzeniami zachowania spowodowanymi używaniem środków i substancji psychoaktywnych,
  •         osoby, które ze względu na swoje zachowania seksualne należą do grup podwyższonego ryzyka zakażenia poważnymi chorobami,   mogącymi przenosić się drogą przetaczania krwi,
  •         osoby stosujące domięśniowo lub dożylnie leki, które nie zostały przepisane przez lekarza,
  •         biorcy ksenoprzeszczepów (tj. przeszczepów tkanek odzwierzęcych). 

3.      Niektóre choroby lub zabiegi chirurgiczne czy diagnostyczne stanowią powód do rezygnacji z oddawania krwi przez pewien czas tzw. (dyskwalifikacja tymczasowa). Taka dyskwalifikacja trwa różnie długo w zależności od sytuacji:

  •         6 miesięcy po kontakcie śluzówki z krwią lub ukłuciu igłą,
  •         6 miesięcy po dużym zabiegu operacyjnym,
  •         7 dni po małym zabiegu chirurgicznym (np. usunięcie zęba, leczenie kanałowe, szycie rany),
  •         do następnego dnia po leczeniu stomatologicznym lub wizycie u higienistki stomatologicznej,
  •         6 miesięcy od przetoczenia składników krwi,
  •         6 miesięcy po przeszczepie ludzkich komórek lub tkanek,
  •         6 miesięcy po zabiegu akupunktury (o ile nie został wykonany przez wykwalifikowanego lekarza, przy użyciu jednorazowych igieł),
  •         6 miesięcy po nakłuciach ciała igłami w celu wykonania tatuażu, a także po przekłuciu różnych części ciała w celu założenia kolczyka itp.
  •         6 miesięcy po odbyciu kary pozbawienia wolności i przez cały czas pobytu w areszcie lub więzieniu,
  •         6 miesięcy po badaniu endoskopowym (gastroskopia, rektoskopia, artroskopia itp.),
  •         6 miesięcy po kontakcie z chorym na wirusowe zapalenie wątroby (tj. tzw. żółtaczkę zakaźną), zwłaszcza z powodu bliskiego kontaktu w warunkach domowych,
  •         po kontakcie z chorymi na inne choroby zakaźne – przez czas równy okresowi wylęgania danej choroby zakaźnej lub 4 przez tygodnie,  jeśli okres wylęgania jest nieznany,
  •         2 tygodnie po przebyciu choroby zakaźnej, licząc od daty pełnego wyzdrowienia z wyjątkiem chorób wymienionych poniżej:

-        bruceloza – 2 lata od chwili pełnego wyzdrowienia,

-        gorączka Q – 2 lata od potwierdzonego wyleczenia,

-        toksoplazmoza – 6 miesięcy od daty wyleczenia (po ujemnych wynikach przeciwciał klasy IgM),

-        gruźlica – 2 lata od daty potwierdzonego wyleczenia,

-        gorączka reumatyczna – 2 lata od ustąpienia objawów, jeżeli nie wystąpiła przewlekła choroba serca,

-        gorączka powyżej 38oC – 2 tygodnie po dacie ustąpieniu objawów,

-        grypa, infekcja grypopodobna – 2 tygodnie po ustąpieniu objawów,

-        zapalenie szpiku – 2 lata od potwierdzonego wyleczenia,

-       Wirus Zachodniego Nilu – 28 dni od daty opuszczenia terenu, gdzie występują przypadki przeniesienia wirusa na ludzi, a w przypadku zakażenia WNV – 120 dni od dnia  wyleczenia

-        rzeżączka – w okresie choroby oraz 12 miesięcy od zakończenia leczenia,

-        mononukleoza zakaźna – 6 miesięcy od czasu wyzdrowienia,

4.      Po pobycie w krajach, w których endemicznie występują choroby tropikalne, dyskwalifikacja obowiązuje przez 6 miesięcy od dnia powrotu do Polski, jeżeli w czasie odroczenia nie wystąpiła niewyjaśniona gorączka lub objawy choroby.

5.      Po pobycie w krajach, w których endemicznie występuje malaria, zawsze obowiązuje przerwa w oddawaniu krwi, jednak czas jej trwania nie w każdym przypadku będzie taki sam. Decyzja lekarza kwalifikującego zależy w takiej sytuacji od wielu czynników, m.in. wcześniejszego zamieszkiwania krwiodawcy na terenach endemicznego występowania malarii. W najczęstszej w naszym kraju sytuacji; gdy osoba zgłaszająca się w celu oddania krwi powróciła z wyjazdu turystycznego na tereny endemicznego występowania malarii bez objawów choroby, okres dyskwalifikacji wynosi 12 miesięcy od chwili opuszczenia zagrożonego regionu. Malaria występuje w ponad stu krajach strefy tropikalnej i subtropikalnej; narażonych na zachorowanie jest około 1 miliard ludzi. Dokładniejsze informacje na temat regionów zagrożonych malarią można znaleźć na stronach internetowych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) a także na wielu innych, np. http://www.malaria.com.pl.

6.      Po powrocie z krajów o dużej częstości występowania nosicieli przeciwciał anty-HIV i chorych na AIDS, np. Afryka Środkowa i Zachodnia czy Tajlandia nie można oddawać krwi przez 6 miesięcy.

7.      Również przez pewien czas po szczepieniach ochronnych nie można oddawać krwi:

  • przez 4 tygodnie - po szczepieniu przeciwko BCG, chorobie Heinego-Medina (szczepionka doustna), odrze, różyczce, żółtej febrze, nagminnym zapaleniu ślinianek przyusznych, przyjęciu szczepionki z żywymi atenuowanymi zarazkami duru brzusznego i cholery,
  • przez 48 godzin - po przyjęciu szczepionki z inaktywowanymi wirusami, bakteriami lub riketsjami cholery, duru brzusznego, krztuśca (kokluszu), duru plamistego, grypy, nagminnego porażenia dziecięcego, 
  • przez 48 godzin - po szczepieniu przeciwko żółtaczce zakaźnej (wzw) typu A (jeżeli nie było kontaktu z osobą chorą),

  • przez  1 tydzień - po szczepieniu przeciwko żółtaczce zakaźnej (wzw) typu B, (jeżeli nie było kontaktu z osobą chorą),

  • przez 48 godzin - po szczepieniu przeciwko wściekliźnie, kleszczowemu zapaleniu mózgu (jeżeli nie było ryzyka zakażenia, w przeciwnym razie okres dyskwalifikacji wynosi 12 miesięcy).
  • przez 3 miesiące po biernym uodparnianiu surowicami odzwierzęcymi.

 

8.     Zażywając leki inne niż witaminy, doustne środki antykoncepcyjne oraz leki hormonalne stosowane w okresie menopauzy należy zawsze informować o tym lekarza badającego dawców. Może on zdecydować, że należy wstrzymać się z oddawaniem krwi do czasu zakończenia leczenia, lub nawet całkowicie z niego zrezygnować. Zależy to od rodzaju zażywanego leku, jego sposobu działania i przyczyn stosowania. Zawsze należy zapytać, jaki czas trzeba odczekać po odstawieniu leku, gdyż leki działają różnie długo. Nie można np. oddawać krwi, a szczególnie płytek krwi, przez 5 dni po przyjęciu aspiryny i innych leków zawierających kwas acetylosalicylowy (sachol, scorbolamid, acard itp.).

9.      Na czas istnienia objawów dyskwalifikowane są osoby z zapalnymi i uczuleniowymi chorobami skóry, z ostrymi stanami uczuleniowymi i w okresie odczulania, ze świeżymi zmianami ropnymi, grzybiczymi i wirusowymi (opryszczka wargowa).

10.      Nadciśnienie tętnicze nie pozwala na oddawanie krwi, jeżeli wartości ciśnienia przekraczają granice 180/100 mm Hg.

11.    Po przebyciu ostrych zapalnych chorób układu oddechowego, pokarmowego, moczowego można oddawać krew po potwierdzonym całkowitym wyleczeniu; po przebyciu kłębuszkowego zapalenia nerek można oddawać krew po 5 latach od całkowitego wyleczenia.

12.      Zdrowe kobiety nie mogą oddawać krwi:

  •         w okresie miesiączki i przez 3 dni od jej zakończenia,
  •         w okresie ciąży -krew można oddać 6 miesięcy po porodzie lub zakończeniu ciąży poza sytuacjami wyjątkowymi po uzyskaniu zgody lekarza ,

13.  Nie można oddawać krwi będąc pod wpływem alkoholu, narkotyków oraz w stanie nadmiernego pobudzenia nerwowego.