Instytut Hematologii i Transfuzjologii

• Strona główna
• Kto nie może oddać krwi

Jeśli masz wątpliwości, czy Twój stan zdrowia pozwala na oddanie krwi, musisz wiedzieć, że:

• wirusowe zapalenie wątroby typu B lub C, a także przebycie w przeszłości żółtaczki o niejasnej przyczynie,
• poważne aktywne lub przewlekłe choroby układu krążenia jak: wady serca oprócz wad wrodzonych całkowicie wyleczonych, choroba wieńcowa, zawał, stan po zawale serca, zaburzenia rytmu, zapalenia serca, niewydolność krążenia,
• poważne choroby ośrodkowego układu nerwowego jak: padaczka, organiczne schorzenia układu nerwowego,
• nawracające omdlenia i napady drgawkowe poza drgawkami wieku dziecięcego (lub jeśli przez 3 lata od zakończenia leczenia nie obserwuje się nawracających drgawek),
• choroby naczyń krwionośnych, takie jak: miażdżyca znacznego stopnia, stan po udarze mózgu, choroby tętnic, nawracające zapalenia żył,
•  aktywne, przewlekłe lub nawracające poważne choroby układu oddechowego, np.: przewlekła obturacyjna choroba płuc, ciężka astma,
• aktywne, przewlekłe lub nawracające poważne choroby układu pokarmowego, takie jak, np.: marskość wątroby, przewlekłe zapalenie wątroby, przewlekłe zapalenie trzustki,
• aktywne, przewlekłe lub nawracające poważne choroby układu moczowego,
• aktywne, przewlekłe lub nawracające poważne choroby skóry, jak np.: twardzina układowa (sklerodermia), łuszczyca (uogólniona, odwrócona, stawowa),
• aktywne, przewlekłe lub nawracające choroby gruczołów dokrewnych i zaburzenia przemiany materii, jak np.: choroba Gravesa-Basedowa, choroba Cushinga
• cukrzyca leczona insuliną (od kandydatów na dawców krwi lub dawców krwi z cukrzycą pobiera się tylko krew pełną i tylko wtedy, jeżeli są leczeni dietą lub metforminą),
• aktywne, przewlekłe lub nawracające choroby układowe, np. toczeń rumieniowaty
• nowotwory złośliwe poza rakiem przedinwazyjnym, pod warunkiem całkowitego wyleczenia,
• aktywne, przewlekłe lub nawracające choroby krwi i układu krwiotwórczego,
• kiła,
• choroby zakaźne, takie jak: HIV I/II, HTLV, malaria, babeszjoza, leiszmanioza, gorączka Chagasa (Trypanosoma cruzi), ozena, promienica, tularemia, Kala Azar (leiszmanioza trzewna).

2. Dyskwalifikowane na stałe są też:

• osoby, u których wywiad rodzinny wskazuje na zagrożenie tzw. gąbczastym zwyrodnieniem mózgu ( TSE),
• osoby, którym wykonano w przeszłości przeszczep rogówki oka lub opony twardej,
• osoby, które były leczone preparatami uzyskanymi z ludzkich przysadek,
• osoby, które w okresie od 01.01.1980 roku do 31.12.1996 roku przebywały łącznie przez 6 miesięcy lub dłużej w Wielkiej Brytanii, Francji lub Irlandii, a także osoby, które po 01.01.1980 otrzymały przetoczenie krwi lub jej składników na terenie Wielkiej Brytanii, Francji lub Irlandii. 
• osoby z poważnymi zaburzeniami psychicznymi i zaburzeniami zachowania spowodowanymi używaniem środków i substancji psychoaktywnych,
• osoby, które ze względu na swoje zachowania seksualne należą do grup podwyższonego ryzyka zakażenia poważnymi chorobami,   mogącymi przenosić się drogą przetaczania krwi,
• osoby stosujące domięśniowo lub dożylnie leki, które nie zostały przepisane przez lekarza,
• biorcy ksenoprzeszczepów (tj. przeszczepów tkanek odzwierzęcych).

3.       Niektóre choroby lub zabiegi chirurgiczne czy diagnostyczne stanowią powód do rezygnacji z oddawania krwi przez pewien czas tzw. (dyskwalifikacja tymczasowa). Taka dyskwalifikacja trwa różnie długo w zależności od sytuacji:

• 4 miesiące po kontakcie śluzówki z krwią lub ukłuciu igłą,
• 4 miesiące po zabiegu operacyjnym,
• 7 dni po małym zabiegu chirurgicznym, np. szycie rany, ewakuacja ropnia, usunięcie ciała obcego,
• Leczenie stomatologiczne:

- 7 dni po usunięciu zęba, leczeniu kanałowym (w przypadku usunięcia zęba dyskwalifikacja wynosi 4 miesiące, jeżeli  była konieczność dodatkowych zabiegów

- 4 miesiące po wszczepieniu implantu i innych zabiegach chirurgicznych

- do następnego dnia po leczeniu stomatologicznym lub wizycie u higienistki stomatologicznej,

• 4 miesiące od przetoczenia krwi i jej składników, ale jeśli transfuzja miała miejsce w rejonach endemicznego występowania Trypanosoma cruzi lub na obszarach Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, Republiki Francuskiej lub Irlandii – to jest to powodem do dyskwalifikacji stałej, natomiast jeśli transfuzja miała miejsce w rejonach endemicznego występowania malarii to dyskwalifikacja bez dodatkowych badań wynosi 3 lata,
• 4 miesiące po przeszczepie ludzkich komórek lub tkanek, ale przeszczep rogówki oka lub opony twardej powoduje dyskwalifikację stała,
• 4 miesiące po zabiegu akupunktury (o ile nie został wykonany przez osobę wykwalifikowaną przy użyciu jednorazowych igieł),
• 4 miesiące po wykonaniu tatuażu, a także po przekłuciu różnych części ciała w celu założenia kolczyka, itp.
• 4 miesiące po odbyciu kary pozbawienia wolności i przez cały czas pobytu w areszcie lub więzieniu,
• 4 miesiące po badaniu endoskopowym (gastroskopia, rektoskopia, kolonoskopia, artroskopia, itp.),
• 4 miesiące po kontakcie z chorym na wirusowe zapalenie wątroby typu B  lub C (tj. tzw. żółtaczkę zakaźną), zwłaszcza z powodu bliskiego kontaktu w warunkach domowych,
• po kontakcie z chorymi na inne choroby zakaźne – przez czas równy okresowi wylęgania danej choroby zakaźnej lub 4 przez tygodnie,  jeśli okres wylęgania jest nieznany,
• 2 tygodnie po przebyciu choroby zakaźnej, licząc od daty pełnego wyzdrowienia z wyjątkiem chorób wymienionych poniżej:
• bruceloza – 2 lata od chwili pełnego wyzdrowienia,
• gorączka Q – 2 lata od potwierdzonego wyleczenia,
• toksoplazmoza – 6 miesięcy od daty wyleczenia (po ujemnych wynikach przeciwciał klasy IgM),
• gruźlica – 2 lata od daty potwierdzonego wyleczenia,
• gorączka reumatyczna – 2 lata od ustąpienia objawów, jeżeli nie wystąpiła przewlekła choroba serca,
• gorączka powyżej 38oC – 2 tygodnie po dacie ustąpieniu objawów,
• grypa, infekcja grypopodobna – 2 tygodnie po ustąpieniu objawów i/lub zakończenia leczenia,
• zapalenie szpiku – 2 lata od potwierdzonego wyleczenia,
• Wirus Zachodniego Nilu – 28 dni od daty opuszczenia terenu, gdzie występują przypadki przeniesienia wirusa na ludzi, a w przypadku zakażenia WNV – 120 dni od dnia  wyleczenia,
• rzeżączka – w okresie choroby oraz 4 miesiące od zakończenia leczenia,
• mononukleoza zakaźna – 6 miesięcy od czasu wyzdrowienia.

4.    Po pobycie w krajach, w których endemicznie występują choroby tropikalne, dyskwalifikacja obowiązuje przez 6 miesięcy od dnia powrotu do Polski, jeżeli w czasie odroczenia nie wystąpiła niewyjaśniona gorączka lub objawy choroby.

5.    Po pobycie w krajach, w których endemicznie występuje malaria, zawsze obowiązuje przerwa w oddawaniu krwi, jednak czas jej trwania nie w każdym przypadku będzie taki sam. Decyzja osoby kwalifikującej zależy w takiej sytuacji od wielu czynników, m.in. wcześniejszego zamieszkiwania krwiodawcy na terenach endemicznego występowania malarii. W najczęstszej w naszym kraju sytuacji; gdy osoba zgłaszająca się w celu oddania krwi powróciła z wyjazdu turystycznego na tereny endemicznego występowania malarii bez objawów choroby, okres dyskwalifikacji wynosi 6 miesięcy od chwili opuszczenia zagrożonego regionu. Malaria występuje w ponad stu krajach strefy tropikalnej i subtropikalnej; narażonych na zachorowanie jest około 1 miliard ludzi. Dokładniejsze informacje na temat regionów zagrożonych malarią można znaleźć na stronach internetowych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) a także na wielu innych, np. http://www.malaria.com.pl.

6.       Również przez pewien czas po szczepieniach ochronnych nie można oddawać krwi:

• przez 4 tygodnie - po szczepieniu przeciwko BCG, chorobie Heinego-Medina (szczepionka doustna), odrze, żółtej febrze, nagminnym zapaleniu ślinianek przyusznych, przyjęciu szczepionki z żywymi atenuowanymi zarazkami duru brzusznego i cholery,
• przez 48 godzin - po przyjęciu szczepionki z inaktywowanymi wirusami, bakteriami lub riketsjami krztuśca (kokluszu), błonicy, grypy, meningokoków, pneumokoków, gorączki Q, tężca, wirusa brodawczaka ludzkiego,
• przez 14 dni - po szczepieniu przeciwko żółtaczce zakaźnej (wzw) typu A oraz przeciwko żółtaczce zakaźnej (wzw) typu B (jeżeli nie było kontaktu z osobą chorą),
• przez 2 miesiące - po szczepieniu przeciwko różyczce, w tym po podaniu skojarzonej szczepionki przeciw odrze, śwince i różyczce,
• przez 48 godzin - po szczepieniu przeciwko wściekliźnie, kleszczowemu zapaleniu mózgu (jeżeli nie było ryzyka zakażenia, w przeciwnym razie okres dyskwalifikacji wynosi 12 miesięcy),
• przez 3 miesiące po biernym uodparnianiu surowicami odzwierzęcymi.

7.     Zażywając jakiekolwiek leki, należy zawsze informować o tym osobę kwalifikującą do oddawania krwi lub jej składników. Leki zażywane przez dawce mogą mieć wpływ na bezpieczeństwo pacjenta, dlatego ważne jest przekazanie przy kwalifikacji, jakie leki zażywaliśmy w ostatnim czasie. Osoba kwalifikująca do oddawania krwi może zdecydować, że należy wstrzymać się z oddawaniem krwi do czasu zakończenia leczenia lub nawet całkowicie z niego zrezygnować. Zależy to od rodzaju zażywanego leku, jego sposobu działania i przyczyn stosowania.

8.      Na czas istnienia objawów dyskwalifikowane są osoby z zapalnymi chorobami skóry, z ostrymi stanami uczuleniowymi, np. ze świeżymi zmianami ropnymi, grzybiczymi i wirusowymi ( w tym opryszczka).

9.       Nadciśnienie tętnicze nie pozwala na oddawanie krwi, jeżeli wartości ciśnienia przekraczają granice 160/100 mm Hg.

10.   Po przebyciu ostrych zapalnych chorób układu oddechowego, pokarmowego, moczowego można oddawać krew po potwierdzonym całkowitym wyleczeniu; po przebyciu kłębuszkowego zapalenia nerek można oddawać krew po 5 latach od całkowitego wyleczenia.

11.   Zdrowe kobiety nie mogą oddawać krwi w okresie ciąży - krew można oddać 6 miesięcy po porodzie lub zakończeniu ciąży poza sytuacjami wyjątkowymi po uzyskaniu zgody lekarza ,

12.   Nie można oddawać krwi będąc pod wpływem alkoholu (należy odczekać minimum 24 godziny po spożyciu alkoholu), narkotyków oraz w stanie nadmiernego pobudzenia nerwowego.