Co to jest sztuczna krew i czy już można z niej korzystać

CząsteczkiMianem „sztucznej krwi” określa się preparaty posiadające zdolność przenoszenia tlenu do tkanek (określane również jako substytuty krwinek czerwonych, tlenowe środki lecznicze lub nośniki tlenu). Idealny substytut krwinek czerwonych powinien posiadać następujące właściwości:

  • możliwość stosowania niezależnie od grupy krwi pacjenta
  • bezpieczeństwo pod względem przeniesienia chorób zakaźnych
  • możliwość długotrwałego (kilkuletniego) przechowywania, najlepiej w temperaturze pokojowej
  • niska toksyczność dla organizmu, nawet po przetoczeniu w dużej ilości
  • właściwości fizykochemiczne zbliżone do ludzkiej krwi
  • niski koszt produkcji i stosowania.

Trzy podstawowe kierunki prowadzonych do tej pory badań nad „sztuczną krwią” to:

  • syntetyczne nośniki tlenu (związki chemiczne posiadające zdolność wiązania i oddawania tlenu) - przede wszystkim  tzw. związki perfluorokarbonowe
  • roztwory zmodyfikowanej hemoglobiny ludzkiej lub zwierzęcej
  • tzw. „sztuczne krwinki czerwone” (mikrokapsułki zawierające hemoglobinę).

Sztuczna krew„Sztuczna krew” może mieć różny wygląd (np. w przypadku związków perfluorokarbonowych – białej emulsji). Substytuty krwinek czerwonych mają ponadto szereg niezwykłych właściwości, dzięki którym mogą w przyszłości znaleźć własne zastosowania, inne, niż w przypadku „prawdziwej” krwi. Ze względu na małe rozmiary cząsteczek, preparaty takie mogą być  na przykład stosowane w  występujących na różnym tle stanach niedokrwienia tkanek, kiedy prawdziwe krwinki czerwone nie są w stanie przecisnąć się przez patologicznie zwężone naczynia. 

Badania nad stworzeniem sztucznej krwi trwają od wielu lat i napotykają na liczne trudności (problemy techniczne, działania niepożądane obserwowane po przetoczeniu, krótki czas działania). Trudno w tej chwili przewidzieć, kiedy któryś z badanych obecnie lub w przyszłości preparatów zostanie dopuszczony do rutynowego stosowania w krajach Unii Europejskiej.

Pomiędzy opublikowaniem pierwszego opisu zasad krążenia krwi w ludzkim ciele i rutynowym zastosowaniem leczenia krwią upłynęło ponad 300 lat. Najwyraźniej dla opracowania bezpiecznego i skutecznego substytutu krwi potrzeba jeszcze więcej czasu. Jeszcze przez długi czas ofiarność honorowych krwiodawców będzie więc niezbędna dla ratowania życia i zdrowia wielu chorych.